Solo bikepacken door Zuid-Afrika

Zuid-Afrika is een land van contrasten. Zowel in natuur, als in cultuur. Van torenhoge kliffen en kletterende watervallen tot aan gortdroge woestijnen en afgelegen gebieden. En er is armoede, maar ook een enorme gastvrijheid. Dat contrast maakt Zuid-Afrika een geweldig land voor gravelaars en bikepackers. Een land met vele gezichten, die me lang bij zullen blijven. Van 28 januari tot 20 februari 2023 heb ik er 4 onvergetelijke weken rondgefietst. 

Mijn meest recente fietsreis dateerde alweer uit 2019. Samen met mijn ex-vriendin fietsten we toen 9 weken door de Balkan. Samen reizen heeft natuurlijk zijn voordelen, maar er is altijd iemand om rekening mee te houden. Juist alleen gaan, het aan niemand verantwoording hoeven af te leggen, leek mij toen al de ultieme vrijheid. Heerlijk toch? 

Toen begin 2023 mijn werk plots tot zijn einde kwam, leken alle puzzelstukjes samen te vallen voor een nieuw avontuur. Deze keer geheel solo. De keuze valt op Zuid-Afrika. De diversiteit van het land, in combinatie met de koloniale geschiedenis, en het warme weer spraken mij enorm aan. De voorbereiding kan beginnen. Niets houdt mij meer tegen. Ik ga vijf weken weg. 

Route bepalen door gravelpaden aan elkaar te knopen

Na een avondje internetten stuit ik op verschillende langeafstandsroutes en jaarlijks terugkerende mountainbike events. Al snel heb ik een globaal idee van hoe ik wil gaan fietsen. Via mijn werk ontmoet ik Zuid-Afrikaanse mensen die mij een avondje uitnodigen en helpen mijn route te verfijnen. Zij wijzen erop dat Zuid-Afrika een prachtig land is met overweldigende natuur, maar ook een land met veel uitdagingen en armoede. Ze geven me aan alert te blijven. 

Mijn plan is om vanaf het kustplaatsje Jeffreys Bay kriskras door de binnenlanden van de Western-cape provincie naar eindbestemming Kaapstad te fietsen. Je kunt er ook voor kiezen om de kustroute te nemen, maar de rust, het berglandschap en de prachtige gravelwegen lijken me veel boeiender. Ik maak mijn ritten in Komoot. Na wat verschillende routes aan elkaar te hebben geknoopt, is mijn route definitief.

Welke fiets om te fietsen door Zuid-Afrika

Een goede voorbereiding is het halve werk en dat geldt helemaal voor een land als Zuid-Afrika. Door de grote afstanden tussen dorpjes ben je vaak helemaal op jezelf aangewezen. De wegen zijn vaak stenig en steil. Investeer juist daarom in een betrouwbare fiets. Een gravelbike volstaat, maar op sommige wegen was een mountainbike geen overbodige luxe geweest. Besluit je te gaan voor een gravelbike dan is de Cannondale Topstone Carbon 3 zeker aan te raden. Ga voor tubeless banden met een minimale bandbreedte van 42mm. 

Voor zowel voor als achter koos ik voor de G-One Ultrabite Addix Evolution 45 mm band van Schwalbe. Een uitstekende keus want ik heb niet één keer lek gereden! Ongelooflijk als je het mij vraagt. Het terrein is erg ruig en droog en wegen met stenen als tennisballen zijn eerder regel dan uitzondering. Door deze uitdagende wegen in combinatie met het vele klimmen is de route alleen geschikt voor de meer ervaren fietser. Bereid je dus goed voor!

Welke bagage voor het bikepacken in Zuid-Afrika

Luxe heeft voor mij een speciale betekenis. Tijdens mijn fietstochten staat mijn tent altijd bovenaan de paklijst. Bij slecht weer boek ik heus wel eens een Airbnb en een slaapplek bij mensen laat je natuurlijk niet zomaar schieten. Maar kamperen? Dat is voor mij ultieme vrijheid. Ik houd van minimalisme. 

In totaal zit ik ongeveer op 20 kilo bagage, verdeeld over 2 fietstassen, een zadeltas, frame bag, stuurtas, top tube bag en een snack punch. Tijdens steile, lange beklimmen was dit soms aan de zware kant en flink afzien. Draait het je niet om snelheid, dan is dit net te doen. 

Omdat je afgelegen gebieden doorkruist is het belangrijk dat je de basis reparaties van je fiets zelf kan uitvoeren. In mijn framebag onder mijn bovenbuis kan ik al de benodigde tools kwijt. Zorg dat je water over hebt voor noodsituaties. Met een derde bidonhouder onder mijn onderbuis kon ik in totaal 2,5 liter water mee nemen. Dit is echt het minimum aan watervoorraad in Zuid-Afrika

Off the grid richting Kaapstad

Met 14.000 hoogtemeters in 1.100 kilometer is het flink klimmen. Je zult merken dat iedere hoogtemeter je fysiek en mentaal sterker maakt en je menselijke vermogen overstijgt. Het begin van de route brengt je door afgelegen gebieden. Je doorkruist natuurreservaten met wel 1.000 verschillende plantensoorten. Het landschap is droog en groen tegelijkertijd. Je komt bijna geen mensen tegen. Wel veel apen, die snel de jungle invluchten als je aankomt fietsen en vanaf een veilige afstand toekijken naar wat jij in hun territorium doet. De lange gravelwegen voelen oneindig en het mulle zand maakt het fietsen extra zwaar.

Het komt voor dat je een paar dagen heel weinig mensen spreekt en hier moet je tegenkunnen. Je bent op jezelf aangewezen. Ben dus niet bang om bij mensen aan te kloppen want Zuid-Afrikanen zijn enorm gastvrij. Zo stopte ik uitgedroogd bij een boerderij en werd ik met open armen ontvangen. Na een geweldige lunch en prachtige gesprekken stapte ik 2 uur later met drie volle bidons water weer op de fiets. Voel je je op je plek, vertrouw dan op je intuïtie en blijf er wat langer hangen. Alleen door een land trekken brengt echt een soort aantrekkingskracht met zich mee. Mensen zijn benieuwd naar je verhaal. Iedere dag weer is een grote verrassing. Probeer dit te omarmen. 

Mijn fietsroute ging verder door een van de mooiste wildernissen van Zuid-Afrika, namelijk de Baviaanskloof. De Baviaanskloof is onderdeel van de Trans Baviaans, een jaarlijks terugkerend mountainbike event met een afstand van 240 km. Hier werd ik echt op de proef gesteld. Door het ruige terrein, wilde dieren en een onvoorspelbaar klimaat geven ze fietsers niet meer alleen doorgang. Te gevaarlijk. Wil je deze prachtige kloof ervaren? Dan zal je een auto moeten regelen die bereid is met je mee te rijden tot aan de volgende gate, 60 km verderop. Regel dit van te voren of ga net als ik op goed geluk langs bij een van de omliggende boerderijen. Even later komt Raham voor rijden met een 4*4 vehicle want met een gewone sedan kun je hier niet rijden. Raham werkt als arbeider bij een citroenboer. Hij vertelt dat hij met 10 euro per dag zijn vrouw en 2 kinderen moet onderhouden. Door de prijsstijgingen is dit bijna een onleefbare situatie geworden. Schrijnend om te zien, maar de harde waarheid. 

Eten en kamperen

Het aantal campings verbaasde mij in positieve zin. Iedere campingplek is voorzien van een eigen grill voor het maken van een braai en het sanitair is schoon. Kamperen kost je gemiddeld 8 euro per nacht. Net als kamperen is eten en drinken in Zuid-Afrika goedkoop en redelijk toegankelijk. Wil je minder afhankelijk zijn? Neem dan ook een kooktoestelletje mee. Zo kun je goed inspelen op noodsituaties in afgelegen plekken. En wat smaakt beter dan een eigen gezette kop koffie in de ochtend? 

Gastvrijheid van Zuid-afrika

In 1652 vestigde Nederland zich in Zuid-Afrika onder leiding van Jan van Riebeeck en dit is nog goed terug te zien en te horen. De Afrikaanse taal heeft als basis het Nederlands. Ik moet lachen om woorden als Brandenbek saus (pittige saus) en muurprop (stopcontact). In gesprekken met locals gaat het al snel over onze koloniale geschiedenis. De Afrikanen leven dichtbij de natuur en zijn enorm gastvrij. Dit merk je in de omgang. De traditionele normen en waarden om een vreemdeling te helpen zit geworteld in de Afrikaanse cultuur. Zo heb ik meerdere malen bij mensen thuis overnacht en kreeg ook nog een geweldig diner en ontbijt. 

Een van mijn overnachtingen was bij Watson. Als je de officiële route aanhoudt, passeer je tussen Knysna en George Kula Malaika. Kulu Malaika is een stichting en een plek om het leven van kinderen en jongeren uit townships te verbeteren. Watson werkt en leeft hier. Hij is opgegroeid in een township. Na school haalt Watson met zijn bus de kinderen op. Hier leren kinderen vaardigheden als koken, sieraden maken en houtbewerking. Thuis, in de townships, worden kinderen blootgesteld aan criminaliteit en armoede. Op een plek als deze moet de uitzichtloosheid plaats maken voor het toekomstperspectief. Ik heb hier 2 nachten doorgebracht en een workshop fietsen gegeven.

De volgende dag fiets ik door het township van Knysna. Vanuit de verte heeft het de charme van een Italiaans bergdorpje: dicht op elkaar gebouwde huizen met rode daken, rook die op krinkelt in de paars roze lucht en hoge bomen die het township omarmen. Vanaf dichtbij zie ik de ellende en armoede waarin de kinderen leven. Een beeld dat ik ongetwijfeld niet zomaar zal vergeten en mij doet beseffen hoe goed wij het in Nederland hebben. 

Zuid-Afrika laat een grote diversiteit aan landschappen zien. Vanaf Uniondale tot George fiets je door een jungle omringd door torenhoge kliffen en tuimelende watervallen. Maak je vervolgens de oversteek via de Montagu pass richting Oudtshoorn dan zie je de wildernis over gaan in woestijn. Je ziet de kleine karoo, apen maken plaats voor struisvogels en watervallen voor ongekende droogte. 

Taal en veiligheid tijdens het fietsen in Zuid-Afrika

Zuid-Afrika is een prachtig land en een walhalla voor gravelaars. In plaats van asfaltwegen krijg je prachtige gravelpaden geserveerd. Bijna iedereen spreekt Engels omdat het een van de officiële talen is. Als Nederlander hebben wij ook nog altijd de luxe om terug te vallen op het Afrikaans. Je zult merken dat dit gewaardeerd wordt.

Het alleen doorkruisen van een land geeft je veerkracht en de behulpzaamheid van de medemens geeft je een energyboost. De verhalen laten helaas ook een heel andere kant zien. Waar veiligheid in Nederland een gegeven is, zie je dat deze primaire levensbehoefte rondom en in de steden niet meer gegarandeerd wordt. Kun jij het je voorstellen? Geen avondwandeling meer? En altijd alert zijn?

100% terug naar zuidelijk Afrika

Al met al was het de reis van mijn leven en zullen de ontmoetingen en het land mij mijn hele leven bijblijven. Ik zal er zeker terugkeren. Is het niet Zuid-Afrika, dan vast en zeker een van de omliggende landen.